Po 17. latach wraca do Kalisza oddział Głównej Biblioteki Lekarskiej. Stosowne porozumienie w tej sprawie podpisali 3. marca dr Wojciech Giermaziak, dyrektor Głównej Biblioteki Lekarskiej w Warszawie oraz prof. Andrzej Wojtyła, rektor Akademii Kaliskiej.
– Strony porozumienia, mając na uwadze wieloletni dorobek kaliskiego oddziału Głównej Biblioteki Lekarskiej oraz jego ogromne znaczenie dla środowiska medycznego i naukowego, podejmują działania na rzecz ponownego otwarcia tej placówki w Kaliszu – napisano w dokumencie. Porozumienie zakłada, że Akademia Kaliska udostępni na rzecz Głównej Biblioteki Lekarskiej pomieszczenia z dostępem do mediów i szerokopasmowego Internetu, zapewni koordynatora współpracy oddziału Głównej Biblioteki Lekarskiej z uczelnią, placówkami opieki zdrowotnej i środowiskiem medycznym południowej Wielkopolski, a także stworzy warunki do promowania działalności oddziału Głównej Biblioteki Lekarskiej podczas organizowanych przez siebie konferencji naukowych i innych wydarzeń. Z kolei Główna Biblioteka Lekarska pokryje koszty wynajmu pomieszczeń, wyposaży je w stanowiska komputerowe i niezbędny sprzęt, udostępni czytelnikom elektroniczny dostęp do katalogów i baz własnych oraz pełnotekstowych zasobów światowych. GBL zatrudni również pracowników oddziału w Kaliszu a także przeniesie tutaj księgozbiór drukowany, w zakresie zależnym od możliwości lokalowych i magazynowych.
– Teraz, gdy mamy zamiar otworzyć wydział lekarski, niezbędny jest dostęp do światowych baz danych, a taki dostęp gwarantuje GBL. Cieszę się, że dyrektor Wojciech Giermaziak, przychylił się do mojej prośby i prośby pana prezydenta. Dziękuję, że możemy przenieść tutaj zbiory archiwalne Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego. Uważam, że to ogromny sukces całego środowiska – powiedział rektor Akademii Kaliskiej, prof. Andrzej Wojtyła.
– Jest rzeczą niezbędną, żeby lekarze, ale też młodzi ludzie – absolwenci szkół średnich, absolwenci uczelni, mieli dostęp do baz danych – dodał dyrektor Głównej Biblioteki Lekarskiej, dr Wojciech Giermaziak. – GBL oprócz przekazania dokumentacji lekarskiej i historycznej, jest właścicielem jedynej bazy naukowej i lekarskiej, którą tworzy w Polsce, która kooperuje w wymianie informacji naukowej z całym światem. Naszym przekaźnikiem informacji zbieranej w Polsce jest biblioteka Bethesda Uniwersity w Stanach Zjednoczonych. Mamy więc bezpośredni kontakt w wymianie baz danych, m. in. dzięki oprogramowaniu, które przekazujemy za darmo naszym użytkownikom. Główna Biblioteka Lekarska na dzisiaj ma 16 oddziałów w całej Polsce, zwykle skupionych w uczelniach lokalnych. Dzięki inicjatywnie rektora Wojtyły i zgodzie prezydenta Kinastowskiego, mamy obecność GBL w Akademii Kaliskiej. Ta właśnie obecność może być wsparciem dla inicjatywy powstania Uniwersytetu Kaliskiego. Gdy porównuję zainteresowanie środowisk uczelnianych w całej Polsce istnieniem oddziałów GBL, to nowe miejsca – takie jak Rzeszów, Biała Podlaska, czy Kalisz przodują w tym, że nie opierają się na rozdawnictwie książek. To przeszłość i archaizm. My będziemy tutaj gromadzić najnowocześniejsze wydawnictwa z dwóch ostatnich lat. I przekazujemy dostęp do baz danych.
– Musimy skończyć z my[i]leniem XIX wiecznym, gdy biblioteka kojarzyła się z molami książkowymi, które są zainteresowane starodrukami – powoiedział prezydent Krystian Kinastowski. – Nam nie chodzi o to, żeby w Kaliszu powstał kolejny skansen. Nie będziemy tutaj zwozić nikomu niepotrzebnych publikacji dla koneserów i entuzjastów lokalnej historii. Nam chodzi o to, żeby całe środowisko medyczne w rzeczywistości sieciowej, miało dostęp do nowoczesnej i ekskluzywnej wiedzy. W tej chwili tego dostępu nie było – trzeba było jechać do Poznania, czy innych ośrodków, żeby móc korzystać z baz danych. Wkrótce ten dostęp zostanie zapewniony poprzez licencjonowane stanowiska. Studenci w Kaliszu będą mieli dostęp do międzynarodowych zbiorów we wszystkich językach świata i w mojej ocenie to duża rzecz. Właśnie taka jest rola uczelni, które sprowadzają know how oraz nowinki do miast i umożliwiają takie właśnie połączenia sieciowe z całym światem. Dzisiaj kolejny raz możemy się przekonać, jak dużą rolę odgrywają uczelnie i dlatego staramy się, aby wkrótce powstał jeden, prężnie działający Uniwersytet Kaliski.
– Dostęp elektroniczny do bazy danych to podstawowa rzecz dla młodych lekarzy – przyznał dr Piotr Suda, prezes Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego. – Dotarcie do podstawowej literatury, która definiuje na czym polega problem medyczny, jest kluczowe. Dzięki temu będzie można się dokształcać, z korzyścią dla wszystkich. Zatem chciałem jeszcze raz podziękować dyrektorowi Wojciechowi Giermaziakowi za życzliwość.
Utworzona w 1981 r. Biblioteka Lekarska w Kaliszu, ciesząca się uznaniem lekarzy i nie tylko – została w 2005 r. przeniesiona do Ciechanowa. Powodem likwidacji Biblioteki w Kaliszu było niezrozumienie jej roli i znaczenia dla środowiska medycznego kaliskiego, a także sprawy finansowe.
Kaliski Oddział Głównej Biblioteki Lekarskiej powstał w listopadzie 1981 r. Powołał go Minister Zdrowia przychylając się do wniosku GBL. Było to uwieńczenie kilkunastoletnich starań lokalnego środowiska medycznego z Kaliskim Towarzystwem Lekarskim i jego prezesem dr. Zbigniewem Kledeckim na czele.
Zgodnie z wymogami GBL kaliskie środowisko zaoferowało lokal i jego utrzymanie. Pozostałe sprawy jak: uposażenia pracowników, wyposażenie w meble, księgozbiór, czasopiśmiennictwo pozostały w gestii GBL w Warszawie. Księgozbiór bazowy stanowiły książki przekazane przez GBL i jej Oddział w
Rzeszowie, dary od polonii amerykańskiej, zbiory biblioteki kaliskiego szpitala i KTL. Porozumienie zawarto z ówczesnym lekarzem wojewódzkim doc. dr. Władysławem Sapińskim. Otwarcie Oddziału nastąpiło w maju 1982 r. przy ul. Widok 80. Biblioteka zmieniła swoją siedzibę po wybudowaniu szpitala przy ul. Poznańskiej i Hotelu Pielęgniarek przy ul. Korczak 4A. Stało się to dzięki przychylności ówczesnego dyrektora Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego –
lek. Mieczysława Mazurka. Nadal spełniane było kryterium zapewnienia lokalu przez lokalnych użytkowników. Po utracie przez Kalisz statusu miasta wojewódzkiego sytuacja zaczęła ulegać zmianie. Budynek Hotelu Pielęgniarek został przekazany miastu pod zarząd MZBM, bez żadnych obwarowań co do
utrzymania lokalu zajmowanego przez Bibliotekę. Po 23 latach gromadzenia zbiorów księgozbiór Oddziału GBL urósł do 13.000 vol. książek, ok. 4 tys.
vol. czasopism (ok. 400 tytułów) i ok. 7.000 vol. czasopism zachodnich w formie mikrofisz (do 1995 r.). Księgozbiór gromadzono drogą zakupów, przydziału z GBL (głównie rozprawy habilitacyjne/ oraz darów /od czytelników i z list dubletów innych bibliotek medycznych).
W początkowych latach istnienia z usług Biblioteki korzystali głównie lekarze z terenu Kalisza i województwa. Stopniowo dołączali studenci medycyny i nauk pokrewnych. W miarę rozwoju zmian systemowych w kraju poszerzał się krąg czytelników i ich zainteresowań (reforma służby zdrowia i promocja zdrowia). W tym okresie przybyło nam wiele czytelniczek z grona pielęgniarskiego, uczestniczek wielu kursów doskonalących i szkoleń oraz studiujących zaocznie.
Przybywało także studentów miejscowych z filii UAM, zainteresowanych głównie psychologią rozwojową i psychoterapią.
W miarę rozwoju sieci placówek naukowo-dydaktycznych w Kaliszu i okolicach przybywało czytelników – studentów i następowało rozszerzenie profilu gromadzonych zbiorów. Uczelnie otwierały swe filie, ale bez zaplecza bibliotecznego. Ich studenci znajdowali w naszej bibliotece konkretną pomoc
lub niezbędne informacje. Wielu z nich zostało doprowadzonych aż do licencjatów. Niezwykle istotną część pracy Oddziału GBL stanowiła działalność informacyjno-bibliograficzna. Początkowo korzystali z niej tylko lekarze piszący artykuły do czasopism fachowych lub przygotowujących swe rozprawy doktorskie. W 2003 r. GBL wyposażyła swe Oddziały terenowe w komputery i bazę w postaci Polskiej Bibliografii Lekarskiej. Do maja 2004 r., kiedy to nastąpiło włamanie do biblioteki i kradzież komputera, sporządzono ok. 400 zestawień bibliograficznych do prac licencjackich i magisterskich. Później praca ta była kontynuowana na prywatnym komputerze po godzinach pracy. Oprócz typowo medycznych najczęstsze dziedziny zainteresowań to: rehabilitacja,
opieka terminalna, reforma służby zdrowia, promocja zdrowia, dietetyka, gerontologia, ratownictwo medyczne, pedagogika opiekuńcza, upośledzenie dziecięce i jego rehabilitacja, psychopatologie, psychoterapia, niepełnosprawność, terapia zajęciowa, kosmetologia. Od 2003 r. doszła fizjoterapia jako kierunek kształcenia w kaliskiej PWSZ. Doszło także
pielęgniarstwo/położnictwo. Przed wprowadzeniem tych kierunków władze uczelni zawarły wstępne porozumienie z Dyrektorem GBL dotyczące obsługi czytelniczej swoich studentów na nowych wydziałach. W zamian – w miarę poszerzenia swej bazy lokalowej PWSZ miała znaleźć pomieszczenia
dla Oddziału GBL na terenie uczelni. Tak się jednak nie stało, a dodatkowo Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych co miesiąc przysyłał obciążające noty księgowe za bezumowne korzystanie z lokalu na ponad 3.200 zł. Rozmowy Dyrektora GBL z Prezydentem Miasta i korespondencja na temat utrzymania Oddziału w Kaliszu nie przyniosły żadnych rezultatów. Zbiorczy
wsteczny rachunek obciążeniowy wyniósł ponad 86 tys. zł. W związku z faktem iż nie został dotrzymany warunek podstawowy – zapewnienia Oddziałowi lokalu i jego utrzymania, na wniosek Dyrektora GBL Minister Zdrowia 17 marca 2005 roku podpisał decyzję o przeniesieniu Oddziału do Ciechanowa. Jak na ironię tam lokal dla pozyskanej biblioteki zapewniła miejscowa PWSZ.
Czynione przez miesiąc rozpaczliwe próby zatrzymania biblioteki w Kaliszu okazały się nieskuteczne, ale też czas był też niesprzyjający – Wielkanoc, urlopy, ferie studenckie, choroba, śmierć i pogrzeb Jana Pawła II. (Historia kaliskiego oddziału GBL na podstawie artykułu byłej kierownik kaliskiego oddziału Głównej Biblioteki Lekarskiej, mgr Ewy Grzesiak)
