Za nami kolejna obrona rozprawy doktorskiej w Akademii Kaliskiej. W czwartek 30 marca przed komisją stanął mgr Artur Ryszard Jakubczak, który swoją dysertację poświęcił roli i zasadom funkcjonowania Wojsk Obrony Terytorialnej w Rzeczypospolitej Polskiej.
Mgr Artur Ryszard Jakubczak ma 33 lata i jest absolwentem Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, gdzie w języku angielskim studiował zarządzanie. Na co dzień pracuje w firmie motoryzacyjnej, a wyborze tematu pracy zdecydowała pasja. – Chciałbym każdemu życzyć takiego doktoranta, jakiego miałem. Uporządkowany, systematyczny, pracowity, z niezwykłą pasją i umiejący walczyć o swoje – mówił podczas obrony pracy jej promotor dr hab. prof. AK Ireneusz Dziubek.
W swojej pracy, poświęconej Wojskom Obrony Terytorialnej, autor przyjrzał się podobnym rozwiązaniom związanym z bezpieczeństwem narodowym w wybranych 8 państwach sojuszniczych. Co interesujące, wskazał Konfederację Szwajcarską jako państwo, któremu najbliżej do teorii koncepcji korzystania z WOT, choć kraj ten nie definiuje w ten sposób swojego systemu. Doktorant przeanalizował także, w jaki sposób przy mniejszym nakładzie kosztów zadbać o odpowiedni poziom bezpieczeństwa narodowego w porównaniu z droższymi wojskami operacyjnymi. – Podczas badań opisano założenie teoretyczne, a co za tym idzie także zasadniczy wniosek, że WOT nie powinny być jedynie rodzajem sił zbrojnych, ale elementem komponentu terytorialnego sił zbrojnych – jednego z dwu komponentów tych sił – organizacyjnie i strukturalnie w postaci systemu Obrony Terytorialnej – wyjaśnił w streszczeniu rozprawy mgr Artur Ryszard Jakubczak.
W swojej pracy autor powołał się m.in. na wyliczenia związane z panowaniem nad przestrzenią nie tylko przez Wojska Obrony Terytorialnej, ale również wojska operacyjne. Ponadto w kontekście analizowanych zagadnień opisał zagrożenia hybrydowe. – Jest to temat szczególnie istotny dla Rzeczypospolitej Polskiej, która bezpośrednio graniczy z mocarstwem przejawiającym imperialistyczne dążenia, którego działania również w ostatnim i obecnym czasie wskazują na chociażby naruszanie granic sąsiednich krajów wykazujących się nieodpowiednim potencjałem odstraszania – podkreślił.
Właśnie dla odstraszania istotnym elementem, według autora, byłaby również restrukturyzacja WOT, która za główny cel – poza organizacją struktur terytorialnych – w odmienny sposób (plan utworzenia okręgów terytorialnych ponad województwami oraz przekształcenie Dowództwa Wojsk Obrony Terytorialnej w Komendę Główną Obrony Terytorialnej, a także przypisanie jej do ministra obrony narodowej), skupia się również na umocowaniu Wojsk Obrony Terytorialnej jako komponentu terytorialnego sił zbrojnych w systemie Obrony Terytorialnej, a nie w charakterze rodzaju sił zbrojnych.
Recenzenci pracy byli zgodni w swoich opiniach, że podjęta przez doktoranta tematyka jest szczególnie ważna w kontekście aktualnych zagrożeń. – Rozprawa doktorska na temat Wojska Obrony Terytorialnej w Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi analityczne studium identyfikacji i charakterystyki przeobrażeń, które dokonały się w tym rodzaju Sił Zbrojnych RP, będącym jednym z najbardziej życiowych i kluczowych ogniw w systemie obronności państwa – stwierdził dr hab. inż. Ryszard Chrobak, prof. Akademii Sztuki Wojennej. – Waga poruszonego problemu dotyczącego wykorzystania tego komponentu sił zbrojnych w obecnej sytuacji geopolitycznej, w czasie obecnie toczącej się wojnie na Ukrainie nabiera szczególnego znaczenia. Jego zdaniem przedstawiony teoretyczny i praktyczny wymiar pracy w pełni koresponduje z tytułem dysertacji, a także wychodzi naprzeciw potrzebom usystematyzowania i uporządkowania aktualnego stanu wiedzy. – Podkreślenia wymaga fakt, iż rozprawa wypełnia oczekiwania wynikające z jej tematu i tytułu oraz dyscypliny nauki o bezpieczeństwie – dodał prof. Chrobak.
Podobnego zdania był drugi z recenzentów dr hab. inż. Henryk Wyrębek, prof. Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, wskazując na szczególne miejsce WOT w systemie bezpieczeństwa narodowego. – W obliczu współczesnych zagrożeń są przeznaczone do realizacji ważnych zadań związanych z obroną granic i przede wszystkim angażowane są w przedsięwzięcia wynikające z zaistniałych sytuacji kryzysowych. Dlatego kwestia funkcjonowania Wojsk Obrony Terytorialnej w warunkach polskich staje się jednym z aktualnych i ważnych obszarów badawczych, czego z powodzeniem podjął się doktorant. Słusznie zauważając, że doświadczenia ostatnich lat wskazują, że posiadanie przez państwa nie będące mocarstwami militarnymi jedynie wojsk operacyjnych nie gwarantuje zachowania ustroju i niepodległości w dotychczasowym ich stanie, gdyż przy pomocy działań hybrydowych można te państwa pokonać lub zmusić do zmian politycznych na szczytach władz oraz podbić bez użycia działań zbrojnych na dużą skalę w odniesieniu do części ich terytoriów – uzasadnił swoją opinię prof. Wyrębek, dodając, iż wyniki badań uzyskane przez doktoranta i ich interpretacja, powinny przyczynić się do zmniejszenia luki badawczej w zakresie funkcjonowania WOT w Rzeczypospolitej Polskiej.
Trzeci z recenzentów, prof. dr hab. inż. Marian Kopczewski z Akademii Wojsk Lądowych we Wrocławiu stwierdził, że utworzenie nowego rodzaju Sił Zbrojnych, na co wskazuje doktorant, można uznać za sukces, jednak istnieje jeszcze wiele zadań, z którymi musi zmierzyć się kadra, szczególnie w procesie szkolenia oraz w zakresie ich współdziałania z innymi rodzajami Sit Zbrojnych i wojsk w całokształcie systemu bezpieczeństwa narodowego. – Stanowi to jeden z zasadniczych problemów, będących podstawą badań w pracy – zauważył prof. Kopczewski. – Ważność tych zagadnień Doktorant wskazuje w dysertacji, przedstawiając jednocześnie, że ustawa o WOT stanowi podstawę ich dalszego rozwoju, a problematyka doskonalenia systemu bezpieczeństwa narodowego jest rozwijana w strategii Sprawne Państwo. Główne działania w tym zakresie, uwzględnione przez Autora to: doskonalenie zasad współdziałania w obszarze kierowania bezpieczeństwem narodowym poprzez przyjmowanie spójnych rozwiązań oraz doskonalenie mechanizmów współpracy na wszystkich szczeblach organizacyjnych państwa; precyzyjne określenie zadań dla wszystkich uczestników (w tym WOT) oraz ustalenie zasad zakresu współdziałania w ramach systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, co wymaga przyjęcia uregulowań prawnych i stanowi tematykę i treść badań podjętych przez doktoranta.
Pozytywne opinie sprawiły, że komisja pod przewodnictwem prof. dr hab. inż. Jarosława Wołejszy, w tajnym głosowaniu jednogłośnie podjęła decyzję o przyznaniu mgr. Arturowi Ryszardowi Jakubczakowi stopnia naukowego doktora nauk społecznych w dyscyplinie nauk o bezpieczeństwie.
