Miesiąc: lipiec 2025

Zmiany klimatyczne oraz tematyka ochrony środowiska coraz mocniej oddziałują na struktury gospodarcze, a pojęcie „zrównoważony rozwój” zadomowiło się w wypowiedziach osób związanych z polityką, biznesem i światem nauki. Unia Europejska wyznaczyła ambitny kierunek transformacji. Inicjatywy takie jak Europejski Zielony Ład, pakiet „Fit for 55” czy unijna Taksonomia świadczą o determinacji we wdrażaniu rozwiązań mających ograniczyć emisję gazów cieplarnianych o ponad połowę do końca obecnej dekady oraz osiągnąć neutralność klimatyczną w drugiej połowie XXI wieku.

Realizacja tych zamierzeń otrzymuje wsparcie w postaci dużych nakładów finansowych. Środki trafiają m.in. do projektów związanych z termomodernizacją budynków, rozwojem elektromobilności, modernizacją sieci energetycznych oraz promowaniem gospodarki cyrkularnej. Jednocześnie rośnie świadomość konsumencka i coraz więcej osób zwraca uwagę na wpływ produktów i usług na klimat. W efekcie większym zainteresowaniem cieszą się rozwiązania, których wytwarzanie i użytkowanie wiąże się z niższą emisją dwutlenku węgla. Wszystkie te procesy wyznaczają nowy kontekst dla młodego pokolenia. Zwłaszcza dla studentów, którzy przygotowują się do wejścia na rynek pracy. Współczesne wyzwania i perspektywy zawodowe różnią się wyraźnie od tych, które towarzyszyły ich rodzicom. Obecnie umiejętność oceny wpływu działalności gospodarczej na klimat, znajomość zagadnień związanych z ekologią czy biegłość w przygotowywaniu raportów ESG zyskują znaczenie porównywalne z dawną popularnością arkuszy kalkulacyjnych. Dlatego już w trakcie studiów opłaca się przemyśleć kierunek rozwoju zawodowego, tak aby odnaleźć się w świecie troski o klimat.

Rynek pracy – w stronę zrównoważonego rozwoju

Przejście w stronę gospodarki o niższej emisji przestało być domeną działów odpowiedzialnych za inicjatywy społeczne w przedsiębiorstwach. Dziś ma wpływ na przewidywania dotyczące rynku pracy w skali całego kontynentu. Jak wskazuje raport przygotowany przez Eurofound, wdrożenie planów zawartych w Europejskim Zielonym Ładzie może do 2030 roku przełożyć się na blisko 204 tysiące dodatkowych miejsc pracy, nieuwzględnianych w ogólnych prognozach wzrostu zatrudnienia w krajach wspólnoty.

Największych przyrostów spodziewać się można w sektorze związanym z modernizacją budynków pod kątem oszczędności energetycznej oraz z poprawą infrastruktury służącej przesyłowi i dystrybucji energii. Równolegle najmocniej rozwijającą się gałęzią całej transformacji środowiskowej pozostaje odnawialna energetyka. Według informacji zebranych przez International Renewable Energy Agency (IRENA), w ciągu zaledwie jednego roku liczba zatrudnionych w tym sektorze wzrosła globalnie o 18 procent. Udział państw Unii Europejskiej w tej statystyce nie jest symboliczny, obecnie unijne kraje odpowiadają za 1,81 miliona stanowisk związanych z produkcją i wdrażaniem

Zawody przyszłości w zielonej gospodarce

Z danych udostępnionych przez platformę JobsPikr wynika, że zapotrzebowanie na umiejętności związane z tematyką środowiskową zyskuje na sile. W Niemczech, tylko w 2024 roku, liczba ofert pracy zawierających określenia „sustainability” lub „ESG” wzrosła z 45,7 do 60,5 tysiąca. Podobne tendencje zauważalne są również w Wielkiej Brytanii i we Francji, gdzie temat odpowiedzialności klimatycznej staje się coraz bardziej obecny na rynku zatrudnienia.

W ogłoszeniach publikowanych przez największe przedsiębiorstwa coraz częściej pojawiają się stanowiska związane z projektowaniem technologii w obszarze energii odnawialnej, przetwarzaniem danych środowiskowych, doradztwem prawnym dotyczącym przepisów klimatycznych oraz finansami skupionymi na projektach ekologicznych. Jednocześnie coraz więcej firm przywiązuje wagę do budowania zespołów opartych na zróżnicowanych kompetencjach. Obok osób z wykształceniem inżynieryjnym czy przyrodniczym zatrudnienie znajdują również absolwenci kierunków humanistycznych i społecznych. W realizacji przedsięwzięć ekologicznych obok specjalistów technicznych coraz częściej biorą udział psychologowie, pedagodzy, osoby zajmujące się komunikacją społeczną czy pracownicy administracji. Ich zaangażowanie pomaga spojrzeć na transformację środowiskową nie tylko przez pryzmat technologii, lecz także przez relacje międzyludzkie, wrażliwość kulturową i skuteczne przekazywanie wiedzy.

Dla studentów takich kierunków jak administracja, bezpieczeństwo wewnętrzne, logistyka, to wyraźny sygnał, że współudział w projektach związanych ze zrównoważonym rozwojem może otworzyć dostęp do zawodów zyskujących na znaczeniu w nadchodzących dekadach.

Kto skorzysta z zielonej rewolucji?

Zmiany prowadzące w stronę bardziej przyjaznej środowisku gospodarki napędzają rozwój określonych sektorów i tworzą przestrzeń dla nowych ścieżek zawodowych dostępnych dla absolwentów różnych kierunków studiów. To właśnie w tych obszarach koncentrują się największe inwestycje oraz innowacje technologiczne, a ich tempo sprawia, że rośnie popyt na osoby wyposażone w specjalistyczną wiedzę i praktyczne umiejętności.

Rolnictwo przyszłości i nowoczesna produkcja żywności

Tradycyjne metody upraw stoją przed poważnym wyzwaniem. Muszą nie tylko zagwarantować bezpieczeństwo żywnościowe, ale także ograniczyć negatywne skutki środowiskowe, w tym emisję gazów cieplarnianych oraz wyjałowienie gleby. Odpowiedzią na te potrzeby staje się rolnictwo zrównoważone, którego najbardziej zaawansowaną formą jest model regeneratywny. Opiera się on na przywracaniu struktury i żyzności gleby. Wykorzystuje się tu między innymi bezorkową uprawę, płodozmian, sadzenie roślin okrywowych oraz łączenie produkcji roślinnej z hodowlą. Dzięki takim praktykom gleba potrafi zatrzymać więcej wody i skuteczniej pochłaniać dwutlenek węgla, co zyskuje szczególne znaczenie w okresach przedłużających się susz.

Studenci zainteresowani przyszłością zawodową związaną z tematyką środowiskową znajdują dziś wiele nowych możliwości. Poszukiwani są specjaliści zaznajomieni z metodami  rolnictwa regeneratywnego, doradcy wspierający gospodarstwa w przekształcaniu ich praktyk w kierunku bardziej odpowiedzialnym ekologicznie, a także eksperci zajmujący się systemami certyfikacji oraz rynkiem kredytów węglowych, które mogą stanowić dodatkowe źródło przychodu dla rolników. Równolegle rozwija się sektor technologii rolniczych. Przedsiębiorstwa tworzące innowacyjne rozwiązania poszukują nie tylko inżynierów i programistów projektujących systemy precyzyjnego rolnictwa, lecz także prawników, specjalistów ds. finansów oraz osób wspierających rozwój modeli biznesowych.

Odpady w obiegu zamkniętym – nowe podejście do materiałów

Dotychczasowa gospodarka liniowa opierała się na schemacie: „wyprodukuj – zużyj – wyrzuć”. Dziś jednak coraz większą rolę odgrywa model cyrkularny, który zakłada jak najdłuższe utrzymanie przedmiotów i surowców w użyciu. Odbywa się to poprzez ich naprawę, ponowne wykorzystanie, odnawianie oraz recykling. Taka transformacja dotyka nie tylko przemysłu, ale również usług.

W ślad za tymi zmianami pojawia się zapotrzebowanie na osoby potrafiące opracowywać nowe procesy oraz zarządzać nimi w sposób efektywny. Dużą rolę odgrywają logistycy oraz eksperci odpowiedzialni za łańcuch dostaw. Zajmują się oni m.in. organizacją odbioru i sortowania zużytych produktów, a także kierowaniem ich do ponownego obiegu lub przetworzenia. Przedsiębiorstwa zatrudniają również osoby odpowiedzialne za rozwój nowych materiałów i technologii przetwarzania, a także menedżerów w obszarze GOZ. Rosnącym zainteresowaniem cieszy się także projektowanie przyjazne środowisku, które może stanowić interesującą perspektywę dla absolwentów kierunków technicznych oraz produkcyjnych.

Budownictwo ekologiczne i projektowanie miast przyszłości

Sektor budowlany odpowiada za dużą część globalnego zużycia energii oraz emisji gazów cieplarnianych. Z tego powodu znalazł się w centrum przemian mających na celu ochronę klimatu. Nowoczesne podejście do projektowania przestrzeni obejmuje nie tylko oszczędność energetyczną, ale również dbałość o zdrowie mieszkańców, odporność budynków na zmiany klimatyczne, stosowanie niskoemisyjnych materiałów oraz spójność z otoczeniem.

W tej dziedzinie swoje umiejętności wykorzystują m.in. architekci, inżynierowie oraz urbaniści, wprowadzając w życie systemy certyfikacyjne takie jak BREEAM czy LEED. Jednak na przemiany w budownictwie składają się również technologie wspierające wydajność energetyczną, należą do nich systemy inteligentnego zarządzania energią, dachy pokryte roślinnością czy instalacje umożliwiające gromadzenie wody opadowej. Wdrażanie tych rozwiązań prowadzi do zwiększonego zapotrzebowania na osoby zajmujące się instalacjami technicznymi oraz audytami energetycznymi.

Na poziomie miejskim rozwija się koncepcja zielonych przestrzeni integrujących transport o niskiej emisji, zieleń oraz zarządzanie zasobami wodnymi. Takie projekty wymagają współpracy inżynierów i specjalistów reprezentujących nauki społeczne np. prawników. Ich wspólne działania wpływają na jakość życia mieszkańców i tworzą warunki sprzyjające odpowiedzialnemu rozwojowi urbanistycznemu.

Finanse środowiskowe i znaczenie komunikacji w transformacji gospodarki

Przekształcanie struktur gospodarczych w kierunku modeli bardziej przyjaznych środowisku wiąże się z dużymi wydatkami, co przyczynia się do wzrostu znaczenia sektora finansów wspierających działania proekologiczne. Banki, firmy inwestycyjne i instytucje ubezpieczeniowe rozwijają instrumenty finansowe służące realizacji projektów związanych z ochroną klimatu, wśród nich znajdują się m.in. zielone obligacje oraz produkty kredytowe przeznaczone na cele środowiskowe. Jednocześnie instytucje te muszą brać pod uwagę ryzyko wynikające ze zmian klimatycznych oraz rosnące wymagania prawne związane z raportowaniem ESG. W tej rzeczywistości potrzebni są specjaliści, którzy potrafią łączyć analizę ekonomiczną z oceną wpływu inwestycji na otoczenie. Takie kompetencje mogą rozwijać studenci kierunków takich jak prawo, administracja, logistyka czy inżynieria środowiska.

W równym stopniu na znaczeniu zyskuje jasne i odpowiedzialne komunikowanie działań podejmowanych na rzecz zrównoważonego rozwoju. Organizacje, które starają się zdobyć zaufanie klientów, kontrahentów i inwestorów muszą w przejrzysty sposób przedstawiać swoje strategie środowiskowe. Dlatego rośnie zapotrzebowanie na osoby, które nie tylko znają ESG, ale również potrafią tworzyć spójne i rzetelne komunikaty, unikając powierzchownych i mylących przekazów, które ktoś mógłby wziąć za greenwashing. Takie umiejętności okazują się przydatne także w zawodach związanych z bezpieczeństwem wewnętrznym, geopolityką, logistyką oraz ochroną infrastruktury. Równolegle rozwija się sektor edukacji klimatycznej i zdrowotnej w formie działań społecznych, jak i kampanii informacyjnych. Coraz częściej pojawiają się inicjatywy podejmowane przez organizacje pozarządowe, placówki szkoleniowe oraz media. Połączenie wiedzy specjalistycznej z rozumieniem współczesnych wyzwań środowiskowych otwiera nowe ścieżki zawodowe także dla osób kształcących się w obszarach związanych z technologią, takich jak elektrotechnika, mechanika i budowa maszyn czy informatyka.

Jak rozwijać kompetencje związane ze środowiskiem i podejmować decyzje edukacyjne z myślą o przyszłości?

Planowanie kariery w świecie mierzącym się ze skutkami kryzysu klimatycznego nie sprowadza się jedynie do wyboru kierunku studiów. To także refleksja nad tym, jaką wartość chce się wnieść do otoczenia poprzez własną pracę i jaki ślad pozostawić w zmieniającej się rzeczywistości. Wcale nie trzeba wiązać swojej drogi zawodowej wyłącznie z ekobranżą, by mieć wpływ na kształtowanie pozytywnych zmian. Znaczenie ma gotowość do uczenia się i wrażliwość na wyzwania związane ze środowiskiem, bez względu na to, czy zajmujesz się administracją, informatyką, psychologią, mechaniką, fizjoterapią czy językiem angielskim.

Od czego zacząć?

• Przyjrzej się temu, czy w ramach twojej specjalizacji dostępne są zajęcia dotyczące tematyki środowiskowej – mogą to być moduły poświęcone gospodarce cyrkularnej, ESG lub zrównoważonemu rozwojowi. Takie przedmioty potrafią zmienić sposób myślenia o znanych zagadnieniach i wprowadzić nowe perspektywy do już obranej ścieżki akademickiej.
• Zdobądź doświadczenie – projekty realizowane przez uczelnie lub firmy wdrażające strategie prośrodowiskowe umożliwiają kontakt z  wyzwaniami i pokazują, jak wygląda codzienność specjalistów zaangażowanych w działania na rzecz planety. Praktyki czy staże w takim środowisku uczą nie tylko odpowiedzialności, lecz także współpracy i myślenia projektowego.
• Zaangażuj się w działania społeczne – organizacje edukujące w zakresie klimatu, promujące postawy proekologiczne lub prowadzące akcje lokalne potrzebują zaangażowania i inicjatywy. Takie doświadczenia rozwijają nie tylko empatię i komunikację, lecz także poczucie sprawczości i umiejętność działania w grupie.
• Rozszerzaj wiedzę poza programem studiów – kursy internetowe, szkolenia stacjonarne i studia podyplomowe poświęcone zagadnieniom takim jak OZE, raportowanie środowiskowe czy zarządzanie projektami z komponentem ekologicznym mogą wzbogacić twój profil. Posiadanie certyfikatów potwierdzających zdobyte umiejętności zwiększa szansę na zatrudnienie w sektorach, które już teraz poszukują osób gotowych do działania w duchu odpowiedzialności i przyszłościowego myślenia.

Podsumowanie

Rosnące znaczenie tematów ekologicznych coraz wyraźniej oddziałuje na kierunek, w jakim zmierza światowa gospodarka. Liczba ofert zatrudnienia związanych z transformacją środowiskową stale rośnie, co potwierdza, że nie mamy do czynienia z chwilową modą, lecz z trwałą zmianą strukturalną. Zarówno prognozy ekspertów, jak i analizy dotyczące braków kadrowych oraz aktualne dane rynkowe wskazują na rosnącą potrzebę zatrudniania osób, które łączą kompetencje techniczne z umiejętnością poruszania się w kontekście regulacyjnym oraz wyczuciem spraw społecznych. Wybór ścieżki edukacyjnej i zawodowej, która uwzględnia aspekty środowiskowe, może prowadzić do pracy w branżach o rosnącym znaczeniu. Tego rodzaju podejście sprzyja nie tylko rozwojowi kariery, lecz także budowaniu bardziej odpowiedzialnych modeli gospodarczych. Niezależnie od tego, czy zajmujesz się transportem, budownictwem, analizą danych czy finansami, to  w każdej z tych przestrzeni znajdzie się miejsce na wdrażanie rozwiązań zgodnych z ideą troski o klimat.

Współczesna rzeczywistość wymaga umiejętności dostosowywania się do zmiennych warunków oraz łączenia wiedzy z wielu obszarów. Coraz większego znaczenia nabiera gotowość do działania z myślą o wspólnym interesie i przyszłych pokoleniach. Osoby, które decydują się na taką drogę, nie tylko odnajdują sens w swojej pracy, lecz także realnie wpływają na kształt świata. To ścieżka zawodowa przynosząca satysfakcję, ale przede wszystkim poczucie wpływu na procesy, które dotyczą nas wszystkich.

Źródła:

• Agrocontractor
• „Renewable Energy and Jobs – Annual Review 2024”, International Renewable Energy Agency (IRENA) & International Labour Organization (ILO)
• „Fit for 55 Climate Package: Impact on EU Employment by 2030”, Eurofound
• „Accelerating the circular economy in Europe. State and outlook 2024”, European Environment Agency
• „Gotowi na 55” – Rada UE i Rada Europejska

Artykuł przygotowany we współpracy z partnerem serwisu.
Autor: Joanna Ważny